De Nieuwe Crisis

Het huishoudboekje van de VS

Al decennia lang wordt er sceptisch gekeken naar de staatshuishouding van de Verenigde Staten. De enorme staatsschuld maakt het voor toekomstige kabinetten haast onmogelijk een enigszins sluitende begroting te maken; de rentelasten zullen immers immens worden. Daarnaast is er de laatste decennia rücksichtslos geld bijgedrukt door de Federal Reserve. Dit maakt dat er al jaren wordt gespeculeerd over het faillissement van de Verenigde Staten dat ooit een keer zou moeten komen.
 Dat deze wereldmacht er steeds weer mee weg kwam, maakte men een beetje laconiek over deze situatie; voor de Verenigde Staten leken andere financiële wetten te gelden.

Andere staatshuishoudingen

De Verenigde Staten blijken nu niet meer het enige land te zijn dat de boel niet op orde heeft. Na Dubai, IJsland en een handjevol Oost-Europese landen, is nu ook Griekenland aan de beurt. En dan hebben we het nog niet eens over de problemen in Portugal of Ierland. De begrotingen van deze landen zijn verre van op orde. Daarnaast hebben landen als Griekenland en Portugal enorme staatsschulden. Dit zorgt middels de rentelasten voor nog meer druk op de begrotingen. Het lijkt erop dat deze kleine economieën zich niet kunnen onttrekken aan de economische wetten.

Schuld en risico

Deze problemen op landelijk niveau doen de vraag opkomen of staten ook failliet kunnen gaan? Hierover kan men discussiëren, maar feit is wel dat deze schulden niet zonder gevolgen zijn en dat er bovendien risico’s kleven aan de staatsobligaties van deze landen. U leent uw geld toch ook liever uit aan Zweden dan aan Griekenland? Onder het mom van ‘staten kunnen niet failliet’  zijn deze risico’s echter onvoldoende in ons financiële systeem verwerkt, waardoor landen zich relatief gemakkelijk en goedkoop in de schulden kunnen steken. Deze schuldenbergen zullen, als men zich bewust wordt van de risico’s, bij een stijgende rente voor grote problemen zorgen, waarbij staatsobligaties als ‘junkbonds’ behandeld zullen worden en uitgiftes niet zullen slagen. Ook moet men dan denken aan: begrotingstekorten, illiquide overheden, onrust bij andere geldeisers van de staat en spanningen tussen landen. Maar vooral zal het leiden tot keiharde bezuinigingen. En dat die niet wenselijk zijn voor economieen, behoeft geen betoog.

Gij ook Nederland?

Wij als Nederland zijn al lang niet meer het braafste jongetje van de klas. In werkelijkheid zijn hier ook gewoon keiharde problemen. Nederland heeft verhoudingsgewijs een staatsschuld die te vergelijken valt met die van Ierland. Beide landen staan in de top 30. (1) Daarbij is ons geraamde begrotingstekort voor 2010 maarliefst 5,8%! (2) Dit zijn geen getallen die passen bij een land dat zich solide waant. Dit past ook totaal niet bij een van de voorheen meest gedisciplineerde landen van de Europese Unie, die, nota bene in ons eigen Maastricht, duidelijke begrotingsregels heeft afgesproken.

Nieuwe crisis

Het doel lijkt alle middelen te heiligen. Het bangmakende woord ‘crisis’ maakt dat regels opeens niet meer gelden, dat alles opeens geoorloofd is. Wat dan dat achterliggende doel is waarvoor landen zich nu dik in de schulden steken, is mij niet duidelijk. In het begin van de crisis moesten de gaten in de begrotingen nog met mooie namen als ‘stimuleringsmaatregelen’, ‘het op de been houden van banken’ of ‘ABN-Amro’ worden verantwoord, maar nu lijkt leven op de pof de norm te worden. Dit onverantwoorde gebrek aan discipline is de wortel voor een volgende bubbel en daarmee voor een volgende crisis. Want bubbels lopen nu eenmaal niet leeg zonder schade te maken. Het is tijd dat de echte schatkistbewaarders opstaan.


Succes,

Simon Haas



(Deze columns zijn wekelijks kosteloos te ontvangen. Hiervoor kan men zich inschrijven en aanmelden voor de nieuwsbrief)

1)    https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2186rank.html Let ook op Italië, dat zou nog wel eens het nieuwe Griekenland kunnen worden.
2)    http://www.cpb.nl/nl/prognoses/nlinfo.html Hier is ook te zien dat onze staatsschuld verhoudingsgewijs snel aan het oplopen is, tot meer dan 67% van ons BBP.